FRITS SPANGENBERG

Geld, risico en avontuur drijven jong talent naar het buitenland

^{Timothy Fosu-Mensah (18) krijgt instructies van Louis van Gaal als hij op 7 mei 2016 debuteert bij Manchester United. Hij was twee jaar eerder vertrokken bij de jeugdopleiding van Ajax}

Minimaal zes talentvolle jeugdvoetballers zijn de afgelopen drie jaar van Nederlandse profclubs naar buitenlandse topclubs als Manchester United, Chelsea en Arsenal vertrokken. De 16-jarige Ajacied Daishawn Redan volgt binnenkort vermoedelijk naar Manchester United.

Het vooruitzicht op geld, status en de kans om te schitteren op het internationale podium maakt de jonge voetballers ongeduldig. Maar volgens socioloog Frits Spangenberg is er nog een verklaring voor de vroege vlucht van voetballers. Hij denkt dat het een generatiekwestie is.

Zijn onderzoeksbureau Motivaction deed uitvoerig onderzoek naar zogeheten millennials, jongvolwassenen die zijn geboren tussen ongeveer1980 en 2000. Deze groep is volgens hem veeleisender, materialistischer en heeft een positiever zelfbeeld dan vorige generatie. ‘Ze stellen zich hogere doelen en zien meer haast om die te bereiken. Snellere communicatiemiddelen en sociale media schetsen een prachtige materiele toekomst.’

Minderjarige topvoetballers schaart van Spangenberg in zijn onderzoek onder de challengers (uitdagers) van de millennials. Deze categorie is competitief en heeft een fascinatie voor geld, risico en avontuur. Persoonlijk geluk hangt in grote mate af van de carrière. Dit type komt vaak uit de midden- en onderklasse van de samenleving. Spangenberg: ‘Het materialisme wordt geïdealiseerd. Jongens stimuleren elkaar om snel rijk te worden. Dit zie je vooral bij voetballers uit lagere milieus, voor wie kansen schaars zijn.’

Droomden kleine jongens er vroeger nog vooral van om net als Marco van Basten de winnende goal te scoren in een EK-finale, nu is het vooruitzicht op dure merkkleding, glanzende sportwagens en beeldschone vrouwen in toenemende mate ook een belangrijke motivatie om de top te halen.

Sportief succes was bepalend voor de status van voetballers. Nu zijn het de financiën

^{Leo Echteld fysiotherapeut die werkte met de talenten Robin van Persie en Christian Eriksen}

De onderzoeker: ‘Tot je 24ste zit je als mens in de vormende fase. Als geld in die periode een leidende motivatie is, dan blijft dit vaak zo. Mensen met een meer ideale instelling zijn over het algemeen juist gelukkiger. Het is belangrijk om beide kanten te belichten.’

Fysiotherapeut Leo Echteld werkt decennia met talenten als Robin van Persie en Christian Eriksen en herkent de sociologische typering. Ook hij ervaart de verandering van mentaliteit. Voor eerdere generaties was sportief succes bepalend voor de status’, meent hij. Nu zijn het de financiën.
‘Voetbal wordt nu vaak ingezet om een bepaald leven te leiden. Dat kun je tegenwoordig makkelijker op een jonge leeftijd bereiken. Alleen bij de echte liefhebbers is de honger naar sportief succes nog de drijfveer.’

Volgens Echteld werken talenten meestal hard aan hun conditie en hun voetbalvaardigheden. ‘Daar ontkomen millennials nietaan,dat is nu de norm.’
Hun mentaliteit bepaalt vervolgens of ze stappen blijven zetten, ‘Zien ze kritiek als leermoment of als aanval op hun broze persoonlijkheid in wording? Frank Rijkaard leerde me in 1994, in de herfst van zijn spelersloopbaan, dat een topvoetballer tijd nodig heeft om af te zijn. Hij moet zichzelf kritische vragen stellen: wat voor speler ben ik, wat kan ik, waar sta ik voor? Dit proces verloopt bij iedereen anders.
Ook op mentaal vlak groeit de ene persoon sneller dan de ander.’

Voormalig profvoetballer Santi Kolk, tegenwoordig zaakwaarnemer bij Juzzt Football van Rodger Linse, herkent het ongeduld bij talenten. Met zijn 35 jaar valt hij nog net in de millennial categorie: ‘Als jonge speler was ik onrustig. Ik kwam op mijn 18e bij Heerenveen. We gingen onder Foppe de Haan in 2000
Champions League spelen. Ik had een vijfjarig contracten de club had een lange termijnplan voor me. Prachtige situatie voor mij.

‘Maar ik wilde direct spelen ik dacht: “de voetballerij draait om mij, ik ben the next big thing. Als ik niet in het eerste speelde, zei ik daar wat van. Mijn zaakwaarnemer Linse hield me op zulke momenten een spiegel voor. Daar moet je het van hebben, want je eigen omgeving staat vaak sowieso achter je. Alleen, ook aan mijn zaakwaarnemer had ik schijt.’

Kolk neemt zijn ervaringen mee in zijn begeleiding van onder anderen Mitchell van Bergen, de jongste debutant die Vitesse ooit heeft gehad. De 17-jarige aanvaller verlengde in januari zijn contract tot 2020.

Kolk looft zijn instelling. ‘Mitchell is ontevreden als hij niet met het tweede mag meedoen, omdat de trainer hem fit wil houden voor het eerste. Dat is de teleurstelling die je moet hebben, je moet altijd willen voetballen. Er zijn er genoeg die niet met de reserves willen meedoen, omdat ze al bij het eerste zitten. Zo’n jongen was ik. Als voetballer moet je de mentaliteit van Mitchell hebben om te slagen.'[divider width=”small”]

[divider width=”small”]